Nederland machineland

Nederland wordt nogal eens gezien als een land dat vooral sterk is in dienstverlening en bloemen en zuivel. En verder wordt natuurlijk altijd onze befaamde handelsgeest geprezen. Maar we zijn toch echt meer dan een handeldrijvend landje dat tulpen en kaas exporteert. Zo zijn we bijvoorbeeld – verrassend misschien voor sommigen –  ook heel sterk in machinebouw.

De waarde van de export van hier gemaakte machines en machineonderdelen stijgt al jaren. We voeren nu vanuit Nederland voor circa € 20 miljard jaarlijks aan machines uit. Daarmee boeken machines en machineonderdelen de hoogste exportwaarde, volgens de indeling van productgroepen die het Centraal Bureau voor de Statistiek hanteert. Bovendien zie je juist bij machinebouw vaak veel technologische innovaties. En dat lijkt me van doorslaggevend belang voor onze concurrentiekracht op de langere termijn. Het meest sprekende voorbeeld van machinebouw en innovaties in ons land is natuurlijk ASML. Producent van machines waarmee computerchips worden gemaakt.

Van smartphones tot zelfrijdende auto’s

ASML is echt een bedrijf waar we trots op mogen zijn. Door de innovaties bij ASML kunnen chipmakers steeds krachtiger en kleinere computerchips produceren. En die chips worden op hun beurt weer toegepast in onze nieuwste smartphones, auto’s, slimme thermostaten, fabrieksrobots, 3D-printers, satellieten en in de toekomst bij zelfrijdende auto’s. Echter, als we ons tot ASML beperken, onderschatten we toch echt de breedte van de Nederlandse machinebouwsector.

Landbouwmachines

Neem bijvoorbeeld landbouwmachines. Iedereen weet, zoals ik al zei, dat we ijzersterk zijn in landbouwproducten. Sterker nog, Nederland is wereldwijd agrarisch exporteur nummer 2. Prima natuurlijk. Maar ik vind het vooral erg hoopvol dat zich in ons land door de jaren heen ook een sterke landbouwmachinesector heeft ontwikkeld. Nederlandse producenten van landbouw- en voedselverwerkingsmachines boeken nu jaarlijks een omzet van circa € 4,2 miljard. En van de hier gemaakte machines is circa twee derde bestemd voor de export. Het gaat daarbij om onder meer melkrobots, voersystemen en aardappelrooiers, groentesnijlijnen, verpakkingslijnen en eiersorteermachines. Ook bij deze machines zijn ontwikkelaars voortdurend bezig met verbeteringen, innovaties. Zo worden bijvoorbeeld de in Nederland gefabriceerde melkrobots steeds slimmer en efficiënter. En ook Nederlandse robots die bij het zaaien en bij de oogst van gewassen worden ingezet, worden door de voortdurende verbeteringen van computerchips steeds beteren preciezer. Naast ASML en landbouwmachines heeft Nederland nog veel meer ijzers in het vuur als het om machinebouw gaat. We zijn in Nederland bijvoorbeeld ook heel sterk in machines en apparaten voor luchtbehandeling - zoals industriële compressoren en koelinstallaties - en in verpakkingsmachines en gasturbines.

Goede vooruitzichten

Gunstig is ook dat we er op de langere termijn goed voorstaan met onze machinebouw. Want allerlei mondiale vraagstukken zoals voedsel- en energievoorziening, zorg of mobiliteit vragen om hoogtechnologische oplossingen en state-of the-art machinebouw. Zo loopt Nederland onder meer voorop bij de toepassing van hightechsystemen binnen de machinebouw. Kort gezegd gaat het daarbij om IT-systemen die aan en tussen machines worden gekoppeld. Dat we daar goed in zijn, komt mede door de kennisclusters die er in ons land te vinden zijn. Zoals het Brainport rond Eindhoven en de hightech-maakindustrie bij de universiteit van Twente.

Extra kansen

Hier en bij andere kennisclusters in Nederland wordt volop onderzoek gedaan naar de nieuwste technologische ontwikkelingen. Zo bieden onder meer de ontwikkelingen bij productie- en zorgrobots, 3D-printing, nanotechnologie, duurzame energie, sensoren en Internet of Things Nederlandse bedrijven en machinebouwers volop extra kansen. Daar kunnen we denk ik met zijn allen alleen maar blij mee zijn. Want het is natuurlijk leuk om als land het imago van ‘bloemen, zuivel en handel’ te hebben. In de huidige, razendsnel veranderende wereld, red je het daar alleen niet meer mee. Om bij te blijven bij de belangrijke ontwikkelingen die nu gaande zijn, heb je als land een technologische infrastructuur nodig. De machinebouwers van Nederland zijn binnen die infrastructuur van wezenlijk belang. Verrassend misschien, die stevige Nederlandse machinebouwsector, maar wel goed voor ons land.

Deze column is geschreven door Robert Schuckink Kool, Bright New World