Big Brother

De veiligheid van onze moderne maatschappijen is een onderwerp dat hoog op de agenda staat. De laatste jaren was er in West-Europa natuurlijk veel aandacht voor terrorisme. Overheden hebben nu wel een nieuw wapen in handen.

Gezichtsherkenningssoftware

De technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat software voor gezichtsherkenning echt nieuwe mogelijkheden biedt. Gecombineerd met big data-analyse van enorme bestanden met foto’s is er nu al sprake van verbluffende herkenning en ‘matching’. Maar u en ik voelen als Nederlanders natuurlijk wel gelijk een dilemma: veiligheid versus privacy.

Want het klinkt in eerste instantie als het ei van Columbus. Gezichtsherkenningssoftware is namelijk echt al zo goed dat je daarmee bijvoorbeeld op vliegvelden, stations, stadions en op straat verdachte individuen eruit kunt pikken. Maar juist in een land als Nederland, dat in het geheel geen totalitaire traditie kent, tellen privacyoverwegingen zwaar. Big Brother is watching you: daar zijn we in Nederland heel kritisch op. En terecht, vind ik. Nu is er bijvoorbeeld de discussie over de zogeheten sleepwet. Beter gezegd, de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, die de diensten meer bevoegdheden geeft. Zoals op grote schaal informatie en gegevens aftappen uit communicatieverkeer. Volgende week woensdag vindt tegelijkertijd met de gemeenteraadsverkiezingen het referendum over de sleepwet plaats.

CATCH

In Nederland wordt gezichtsherkenningssoftware wel al ingezet trouwens. Het programma CATCH vergelijkt beelden van onder meer beveiligingscamera’s en camera’s bij pinautomaten en foto’s op sociale media met de afbeeldingen uit een database van veroordeelden. De politie heeft vorig jaar bijna honderd verdachten geïdentificeerd met de nieuwe gezichtsherkenningssoftware. Ook in andere landen staat men niet stil. In Duitsland en Engeland wordt geëxperimenteerd met gezichtsherkenning in treinstations. De Amerikaanse FBI heeft een database met pasfoto’s van 117 miljoen burgers, die door middel van gezichtsherkenning doorzoekbaar is.

Echt Big Brother in China

En in China gaan ze nog een paar forse stappen verder. Daar wordt nu een digitaal sociaal kredietsysteem opgetuigd, dat over 2 jaar helemaal operationeel zou moeten zijn. Het is een puntensysteem, waarbij je als burger maximaal 100 punten kan halen. De Chinese overheid werkt hier samen met de onlineverkoopsite Alibaba, zoekmachine Baidu, de sociale media van Tencent en andere internetbedrijven. Zij beschikken namelijk over enorme hoeveelheden data van de bijna 800 miljoen Chinese internetters. Over de exacte aard van de samenwerking met de staat doen de ondernemingen uiterst geheimzinnig. In Chinese steden wordt nu al met gezichtsherkenning gecontroleerd of je al dan niet door rood bij een voetgangerslicht loopt. Als je dat 5 keer doet, krijg je minpunten en kom je op een soort zwarte lijst te staan. En dat heeft enorme consequenties: je wordt dan eigenlijk sociaal uitgestoten en kan bijvoorbeeld geen lening meer afsluiten. Echt Big Brother dus.

Betalen met je glimlach

Los van hoe je over de privacy denkt is het duidelijk dat de techniek ons nu dus al veel meer veiligheid kan bieden. En ook gemak trouwens. Bij fastfoodketen KFC in China rekenen klanten met Alibaba’s Alipay af met een glimlach, dankzij de gezichtsherkenningssoftware. Handig, snel en veilig. Dat brengt me ook op beleggen in gezichtsherkenningssoftware. Want Alipay is eigenlijk ‘ter ziele’, en heet nu Ant Financial. Het is een dochterbedrijf van Alibaba dat zich helemaal toelegt op fintech, online betalingen. Er wordt verwacht dat Ant Financial dit jaar nog een aparte beursnotering krijgt en dan een waarde van rond de $100 miljard zal hebben. Daarmee zou je dus als belegger dus ook meedoen met een zeer geavanceerd fintechbedrijf, dat inmiddels al gezichtsherkenningssoftware integreert. Maar dan heb je natuurlijk niet een pure player in gezichtsherkenningssoftware. En die zijn er ook eigenlijk – nog – niet.

Biometrics

Er is wel voor beleggers aardig wat keuze uit beursgenoteerde bedrijven die actief zijn in andere biometrische oplossingen voor identificatie, zoals digitale vingerafdrukken. Voor onder meer veilige betalingen. Ik noem de Amerikaanse bedrijven Aware, Bio-key, Ceelox en iWallet en het Noorse Next Biometrics. Maar dit zijn zeker nog geen gevestigde ondernemingen. Dat is anders voor ondernemingen die softwaretools ontwikkelen voor big data-analyse. Hier zie je wel degelijk gevestigde, beursgenoteerde ondernemingen. Zoals de Amerikaanse bedrijven Splunk, Salesforce en Teradata. En vergeet ook niet IBM, dat met de big data softwaretool Watson hoge ogen gooit.

Privacy of veiligheid?

Terugkomend op het dilemma veiligheid versus privacy. De techniek zal verder voortschrijden. En steeds meer mogelijkheden tot identificatie en controle – en dus preventie en opsporing – bieden. Welke keuze maak je: privacy of veiligheid. Een ‘Big Brother-maatschappij’ of niet. Per land – of ik kan beter zeggen: per visie op de gewenste samenleving – zullen we daarin verschillende keuzes maken. Maar als er door de voortschrijdende techniek meer mogelijkheden voor beveiliging komen, neemt ook de verleiding toe ze daadwerkelijk toe te passen. Daarvan ben ik overtuigd.

Robert Schuckink Kool, Bright New World